DSÖ: Tüberküloz, 2024'te 1,23 milyon kişinin ölümüne yol açtı

DSÖ’nün yayımladığı yıllık rapora göre, 2024 yılında dünya genelinde 10,7 milyon kişi tüberküloza yakalandı. Bu kişilerin 5,8 milyonu erkek, 3,7 milyonu kadın ve 1,2 milyonu çocuklardan oluştu.

Tüberküloz kaynaklı ölümler 2023’e göre yüzde 3, vaka sayısı ise yüzde 2 azalsa da hastalık hâlâ küresel ölçekte ciddi bir tehdit olmaya devam ediyor.

COVID-19 sonrası ilk düşüş eğilimi

Tüberküloz, en çok akciğerleri etkileyen bakteriyel bir hastalık olarak biliniyor ve öksürük, hapşırık veya tükürük yoluyla bulaşıyor. DSÖ, COVID-19 salgını döneminde artan vaka sayılarının ardından uzun bir aradan sonra ilk kez düşüş yaşandığını belirtti.

DSÖ Bulaşıcı Hastalıklar Departmanı Direktörü Tereza Kasaeva, “Salgın sonrası elde edilen kazanımlar kırılgan. Siyasi kararlılık, sürdürülebilir finansman ve küresel dayanışma ile bu kadim hastalığa son verebiliriz.” dedi.

Finansman açığı büyüyor

Tüberkülozun önlenmesi, teşhisi ve tedavisi için geçen yıl yalnızca 5,9 milyar dolar harcandı. Bu rakam, 2027’ye kadar hedeflenen 22 milyar doların oldukça gerisinde kaldı.

Vaka yükünün üçte ikisi sekiz ülkede

Dünya genelindeki tüberküloz vakalarının üçte ikisi sekiz ülkede görüldü:

Hindistan (%25)
Endonezya (%10)
Filipinler (%6,8)
Çin (%6,5)
Pakistan (%6,3)
Nijerya (%4,8)
Demokratik Kongo Cumhuriyeti (%3,9)
Bangladeş (%3,6)

Hastalığın artışında yetersiz beslenme, HIV enfeksiyonu, diyabet, sigara kullanımı ve alkol bağımlılığı gibi etkenler öne çıkıyor.

Geçen yıl HIV ile yaşayan 150 bin kişi tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetti.

Tedavi erişiminde rekor seviyeye ulaşıldı

DSÖ, 2024’te 8,3 milyon kişinin tüberküloz tedavisine eriştiğini ve bunun bugüne kadarki en yüksek sayı olduğunu açıkladı. Tedavi başarı oranı ise %68’den %71’e yükseldi.

2000 yılından bu yana zamanında tedaviyle 83 milyon kişinin hayatının kurtarıldığı tahmin ediliyor.

Aşı ve yapay zeka destekli tanı çalışmaları hızlandı

Dünya genelinde tüberkülozla mücadele kapsamında 63 yeni tanı testi geliştiriliyor, 29 ilaç klinik deney aşamasında bulunuyor. Ayrıca 18 aşı adayı insanlar üzerinde test ediliyor ve bunlardan altısı Faz 3 aşamasına ulaştı.

Mevcut BCG aşısı bir asırdan fazla süredir çocuklara uygulanıyor, ancak yetişkinler için hâlen yeni bir aşı bulunmuyor.

AIDS, Tüberküloz ve Sıtmayla Mücadele Küresel Fonu Direktörü Peter Sands, “Daha kısa ve etkili tedaviler, yapay zeka destekli hızlı teşhis yöntemleri ve gelişmiş önleme stratejileri özellikle kaynakları sınırlı bölgelerde mücadeleyi dönüştürüyor.” ifadelerini kullandı.