Zaman zaman tartışmalara konu olan bu uygulama, uzmanlara göre hem işçiyi hem de ailesini korumayı amaçlayan güçlü bir sosyal devlet refleksi niteliği taşıyor.Hak kayıplarını önleyen sosyal devlet mekanizması
Uygulama ilk bakışta “sadece bir gün sigorta yapılıyor” şeklinde algılansa da SGK yetkilileri bunun doğru bir değerlendirme olmadığını ifade ediyor. Re’sen tescil işlemi, işçiye ait sosyal güvenlik haklarının başlatılması için atılan ilk adımı oluşturuyor.İnceleme tamamlandığında işçinin kazadan önce çalıştığı tüm günler geriye dönük olarak sisteme işleniyor ve haklar eksiksiz tanınıyor.Denetim süreci ayrıntılı yürütülüyor
Sigortasız bir çalışanın iş kazası geçirmesi halinde sosyal güvenlik denetmenleri veya SGK müfettişleri devreye girerek kapsamlı bir inceleme yapıyor. İşçinin çalışma süresi, ücreti, kazanın oluş şekli ve sorumlular detaylı biçimde araştırılıyor.Tanık ifadeleri, işyeri kayıtları, kamera görüntüleri ve beyanların incelenmesinin ardından hazırlanan rapor doğrultusunda hem iş kazası hukuken tanınıyor hem de sosyal güvenlik işlemleri başlatılıyor.Ölüm durumunda aileye gelir ve aylık bağlanıyor
İş kazasının ölümle sonuçlanması halinde SGK, hak sahiplerine ölüm geliri ve şartların sağlanması halinde ölüm aylığı bağlanıyor. Gelir ve aylığın birlikte hak edilmesi durumunda yüksek ödeme tam, düşük ödeme ise yarı oranında aileye veriliyor.Ayrıca cenaze ödeneği de hak sahiplerine sağlanıyor.Mali yük kusurlu işverene yönlendiriliyor
SGK’nın sisteminde, yapılan ödemeler kamuya yük oluşturmuyor. Kuruma doğan maliyetler kusurlu işveren veya diğer sorumlulara rücu ediliyor. Böylece işçi ve ailesi korunurken kamu zararı da engellenmiş oluyor.Uluslararası karşılaştırmada Türkiye öne çıkıyor
Birçok ülkede iş kazası ödemelerinin özel sigorta şirketleri ya da işveren birlikleri üzerinden yürütüldüğü biliniyor. Örneğin ABD’de işverenin poliçe yaptırmaması halinde işçilerin çoğu zaman hiçbir gelir elde edemediği, tazminat için uzun yıllar süren davalarla karşı karşıya kaldığı ifade ediliyor.Türkiye’de ise sigortasız bile olsa işçi, sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınarak aileye doğrudan gelir güvencesi sunuluyor. Bu yönüyle sistem, sosyal devlet ilkesinin güçlü örnekleri arasında gösteriliyor.“Bir gün sigorta” eleştirisi gerçeği yansıtmıyor
Kamuoyunda zaman zaman gündeme gelen “SGK sadece bir gün sigortalı gösteriyor” eleştirisinin teknik işleyişi yansıtmadığı belirtiliyor. Re’sen tescil, sadece işlemlerin başlatılması için yapılan ilk kaydı ifade ediyor; incelemeler tamamlandığında tüm çalışma geçmişi geriye dönük olarak kaydediliyor.Sistemin özü: İşçiyi merkeze almak
SGK’nın uygulaması, iş kazası geçiren sigortasız çalışanı dahi koruyan, aileye gelir güvencesi sunan ve kusurlu işvereni sorumlu tutan bir yapı sağlıyor. Yetkililer, “Sistemin özü işçiyi merkeze almak ve mağduriyeti önlemek” değerlendirmesinde bulunuyor.