Türkiye, Irak ile 52 yıllık petrol boru hattı anlaşması neden sona eriyor? ABD'den açıklama geldi

Türkiye, Irak ile 1973 yılında imzalanan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması’nı 27 Temmuz 2026 itibarıyla feshetmeye hazırlanıyor. 

1973’te imzalanan ham petrol boru hattı anlaşmasının feshedilmesine dair karar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayıyla Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Türkiye’nin boru hattını Mart 2023’te kapatma kararı, Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin Ankara’yı 2014-2018 döneminde izinsiz petrol ihracatı nedeniyle Irak’a 1,5 milyar dolar ödemeye mahkum etmesinin ardından geldi.

Türkiye, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) Bağdat’ın izni olmadan gerçekleştirdiği ihracata göz yummakla suçlanmıştı. Bunun üzerine hat kapatılmış, günde yaklaşık 500 bin varil petrol akışı durmuştu.

Reuters’a konuşan üst düzey bir Türk yetkili, hattın yeterince kullanılmamasının "talihsizlik" olduğunu belirterek, "Yeni ve canlı bir aşama arıyoruz" dedi. Ankara'nın hem Irak merkezi hükümeti hem de IKBY ile yeni bir anlaşma zemini aradığı şeklinde değerlendirmede bulundu.

Irak'ın iddiasının aksine Türkiye'nin yeni düzenlemeden ne beklediği ya da mevcut tahkim davalarının nasıl çözüleceği konusunda henüz net bir açıklama yapılmadı

IRAK'A ENERJİ İŞBİRLİĞİ TEKLİFİ

Türkiye, Irak’a enerji alanında yeni bir işbirliği anlaşması için taslak metin sundu. Anlaşmanın kapsamı, petrol ve gazın yanı sıra petrokimya ve elektrik sektörlerini de içeriyor.

Irak Petrol Bakanlığı’ndan bir yetkili, Pazartesi günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, "Petrol Bakanlığı, Türk tarafı tarafından gönderilen anlaşma taslağını gözden geçirme ve Irak ile Türkiye’nin çıkarlarına hizmet eden bir formüle ulaşmak amacıyla müzakere etme sürecindedir" dedi.

ABD'DEN DOĞRUDAN MESAJ: SORUNLARI ÇÖZÜN, HATTI AÇIN

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, The New Region’a yaptığı açıklamada, Bağdat ve Erbil’e maaş ve boru hattı anlaşmazlıklarını çözmeleri yönünde çağrıda bulundu.

Bruce, "Bu konuların hızla ele alınması Irak'ın halkının çıkarlarını öncelediğini ve şirketlerin yatırım yapmak isteyeceği bir ortam oluşturmaya kararlı olduğunu gösterecektir" dedi.

ABD’nin açıklaması, Türkiye’nin 52 yıllık anlaşmayı sona erdirme kararının ardından geldi. 

IRAK, YENİ BİR PLAN ÜZERİNDE ANLAŞTI

Irak merkezi hükümeti ile IKBY, 17 Temmuz’da petrol sevkiyatının yeniden başlaması konusunda bir plan üzerinde uzlaştı. Anlaşmaya göre, IKBY günlük en az 230 bin varil petrolü federal hükümete teslim edecek. Petrol, Türkiye'nin Ceyhan Limanı’na ulaştıktan sonra Bağdat, IKBY çalışanlarının maaşları için fonları serbest bırakacak.

Kürdistan Petrol Endüstrisi Birliği (APIKUR) Sözcüsü ise üyelerinin "uluslararası hukuka tabi olan mevcut sözleşmeleri onurlandıran yazılı anlaşmalar imzalanır imzalanmaz" ihracata yeniden başlayacaklarını duyurdu.